معامله به معنی اعم عبارت است از هر عملی که محتاج به قصد قربت نباشد. بنابراین، عقد صدقه (ماده 807 قانون مدنی) معامله نیست. ولی غصب و عمل موجب ضمانات قهری و جرایم کبیره و صغیره و جزء معامله به معنی اعم میباشند. معامله به این معنی در فقه بسیار نزدیک به اصطلاح معاملات مدنی در حقوق خارجی است.